Theo yêu cầu của anh Hoàng Giang từ Trang Thơ, GAN giới thiệu với bạn yêu nhạc bài "Đôi mắt màu hạt dẻ". Bài hát được sáng tác bằng tiếng Ukraina, sau đó được dịch ra tiếng Nga và được NS Trung Kiên chuyển sang tiếng Việt. Cuối thập niên 70, đầu 80, bài hát thường được hai NS Thúy Hà và Ái Vân chọn để biểu diễn trên sân khấu. NS Thanh Trì (giảng viên thanh nhạc NV Hà Nội) đã từng học tại Nhạc viện Kiev đã thu thanh bài này theo thể classic với piano. Phần biểu diễn của Dàn nhạc Mùa Thu do nhạc sĩ Phú Quang viết lại tổng phổ. Có ý kiến cho rằng bản nhạc phim "Bao giờ cho đến tháng mười" do nhạc sĩ Phú Quang sáng tác phần nào chịu ảnh hưởng của sáng tác này. (Tổng hợp từ các nguồn trên mạng)
Mời các bạn nghe bài hát được trình bày bằng tiếng Ukraina, tiếng Nga, tiếng Việt và với dàn nhạc.
 |
| Nguồn: Internet |
Слова А. Драгомирецького
Музика С. Сабадаша
 |
Василёк синий
|
Туман ляга на лист опалий.
Тут колись ходили рядом,
А навкруги весна буяла.
Приспів:
Ой ви, очі волошкові,
Мої троянди, пелюстки-вуста,
Стан твій ніжний, смерековий —
Ти веснянко моя чарівна.
Не забуть мені ті ночі —
Цілунок губ твоїх медовий.
І тепер так серце хоче
Твої вуста відчути знову.
Приспів
Дні ідуть, літа минають,
Душа зове: прийди, кохана,
Ти повернешся, я знаю,
Моя любов, моя жадана.
Приспів
Lời Nga
ВЗГЛЯД ТВОЙ ВАСИЛЬКОВЫЙ
(ОЧI ВОЛОШКОВI)
Музыка: С. Сабадаша (Украина)
Слова: А. Драгомирецкого
Pусский текст: В. Семернина
1. Я иду багряным садом,
Опавший лист в тумане белом.
Помнишь, здесь бродили рядом,
Когда вокруг весна кипела!
Припев:
Взгляд твой нежный, васильковый,
Словно вишня спелая - уста,
Говор тихий, родниковый, -
Не забыть мне тебя никогда.
2. Не забыть мне эти ночи
И сладость губ твоих медовых,
И теперь так сердце хочет
Твои глаза увидеть снова.
Припев
3. Дни идут, проходят годы.
Душа зовет: вернись, родная!
Буду ждать сквозь все невзгоды!
Ты вновь придешь, я это знаю.
Припев:
Взгляд твой нежный, васильковый,
Словно вишня спелая - уста,
Говор тихий, родниковый, -
Не забыть мне тебя никогда!
Lời Việt
Đôi Mắt Màu Hạt Dẻ
Nhạc: Ukraina
Lời Việt: Trung Kiên
Xuân dần qua hè về trong nắng vàng
Màn sương trắng buông phủ trên những cành hoa
Tâm hồn ta niềm mơ ước rực cháy
lòng ta nhớ mãi đôi mắt bao mến thương
Ôi trong ánh mắt bóng dáng cuộc đời
Dòng sông xưa mát trong in bóng mây trời
Ôi trong ánh mắt thân thương trìu mến
Đọng lại nơi nao xa xăm bóng hình ai
Theo thời gian từng ngày tháng lướt trôi
lòng vẫn ước mơ hạnh phúc cho lứa đôi
Vẫn chờ mong một mùa xuân rực rỡ
tình ta mãi mãi đẹp như muôn ý thơ
Ôi trong ánh mắt bóng dáng cuộc đời
Dòng sông xưa mát trong in bóng mây trời
Ôi trong ánh mắt thân thương trìu mến
Đọng lại nơi nao xa xăm bóng hình ai.
(Nguồn: diendan.nuocnga.net)
Thu thích nghe bản trình bày bởi Василий Лазарович và đăc biệt là bản trình bày bởi Dàn nhạc Mùa Thu. Hay đến ngỡ ngàng.
Trả lờiXóaLời ở nguyên bản thật hay,HT dịch sang thể thơ nhé. Vì lời Việt của bài hát rất khó diễn tả hết do bị hạn chế bởi số nguyên âm cần phải bằng với số nguyên âm bản gốc.
Trả lờiXóaHT : Cảm ơn em ! Anh đã từng ôm ghita hát bài này bằng lời dịch của nghệ sĩ Trung Kiên cho các bạn anh nghe từ năm 73 ( sau khi tập từ bản nhạc bướm hồi ấy ). Mãi sau này , trên các nẻo đường hành quân , anh cũng hay lẩm bẩm đôi câu hát ấy để nhớ các em gái ở hậu phương ( không dám nghĩ còn gặp lại ) . Và đến bây giờ , khi nhớ lại cái thời ấy , anh vẫn luôn nhớ giai điệu tuyệt vời đã theo anh trên khắp nẻo đường chinh chiến ( không biết trong những viên đạn anh bắn đi có mang âm hưởng nào của ca khúc ấy không !). Một lần nữa , cảm ơn em !
Trả lờiXóaÔi, a TL! Nếu anh dịch nghĩa và anh HG chuyển sang thể thơ thì hay hơn. Hiện em đang phải "vắt chân lên cổ" để chuẩn bị cho HK2 bắt đầu vào 3/1 và sau đó là chuẩn bị Tết, với lại em sẽ phải ôn lại TN và học cách làm thơ nữa. Thế thì lâu quá ạ. Ấy là chưa kể đến UK97.
Trả lờiXóa@HT: Được,nếu anh HG tham gia 'chơi'. Ko biết ý HG thế nào?
Trả lờiXóaTL & HT : tôi chưa làm việc này bao giờ , nhưng cứ thử xem sao , tôi cố gắng không phụ lòng các bạn . Dù sao thì tôi cũng phải nói rằng : tôi không hiểu tâm hồn Nga bằng các bạn đâu nhưng cố gắng thôi !
Trả lờiXóaCảm ơn lời mời tham gia !
Rất vui là HG đã nhận lời 'chơi' và cũng đề nghị các bạn khác cùng tham gia-đặc biệt là HNN.
Trả lờiXóaĐây là một trò chơi 'dịch thơ' thú vị và bổ ích,vì nó giúp trau dồi khả năng 'dịch thơ' (với một số người chơi là khả năng 'nhả thơ', còn với một số khác thì là 'luyện thơ' :)).
Xin mô tả 4 bước của nó:
1. Chuẩn bị bản gốc : Đơn giản là đăng bản gốc (BG) sẽ 'dịch'.
2.Chuẩn bị bản dịch nghĩa :
Người chuẩn bị (NCB) tra từ điển chuyển ngữ sang tiếng Việt(TV) những từ có trong BG.
Vì mỗi một từ BG có thể có nhiều nghĩa trong TV (tuỳ theo ngữ cảnh) nên chọn lấy một từ TV có nghĩa - mà NCB cho rằng phù hợp hơn cả,các nghĩa khác và các chú giải bổ sung làm rõ thêm nghĩa đã chọn -để trong ngoặc đơn. Sắp xếp các từ TV đã chọn trong câu cho hợp lý (ko nhất thiết cứng nhắc tuân theo thứ tự trước sau của các từ trong BG)
Bước này giúp làm 'lộ diện' những đường nét nội dung ( diện mạo) toàn bài thơ từ tiếng nước ngoài làm nó hiện ra trong TV.
3. Mô tả bài thơ :
Từ bản dịch nghĩa,NCB cảm nhận ý tứ của bài thơ,bút pháp,nghệ thuật của bài thơ và mô tả bằng văn xuôi tất cả những cảm nhận riêng tư ấy.
Bước này giúp chuẩn bị những chất liệu để định hướng cách dịch, để xác định bút pháp,chọn thể loại từ TV thích hợp (hàm ý,sát nghĩa,âm điệu,cách điệu,biểu cảm...vv...)
4. Dịch (hoặc sáng tác mới 'phỏng theo' ý tứ BG) :
Bước này nhận 'kết quả' cuộc chơi. Hoàn toàn tuỳ thuộc vào người chơi. :)
Chú giải :
- Mỗi người chơi có thể tự mình chuẩn bị bước 2,3. Hoặc tra cứu tìm hiểu thêm nghĩa các từ trong bản dịch nghĩa.
- Khi chuẩn bị bản dịch nghĩa,trong trường hợp ko biết tiếng BG thì nhờ Google dịch! sau đó hiệu chỉnh lại (vì có thể 'máy' cho ra bản dịch nực cười lắm).
Cụ thể với bài "ВЗГЛЯД ТВОЙ ВАСИЛЬКОВЫЙ (ОЧI ВОЛОШКОВI)" xin trình bầy ở phần tiếp theo. (Muộn rùi.)
Cho tôi biết màu lá đỏ thắm ấy là của mùa hè hay mùa thu và của loài cây nào ( hình như VN mình không có loài ấy ) . Ánh mắt màu xanh da trời cũng vậy , tại sao NS Trung Kiên lại cho rằng " đôi mắt màu hạt dẻ " ? Hay chàng chỉ nghĩ mình là con sóc ? Tôi còn nhớ trong một bài hát , NS Trần Tiến có đôi mắt mang hình viên đạn cơ mà !? Nói cho vui thôi , ý của lời ca ( ca từ ) nó nằm ở cõi khác , không ở cõi thực và cũng không ở cõi hoài niệm .
Trả lờiXóaTL cứ hay đánh đố quá ! Tôi không biết tiếng Nga ( hay Ukraina ), nhưng cố hiểu qua giai điệu của ca khúc . Nói cho cùng , thơ và ca từ khác nhau lắm ( hơn nữa lại là tiếng ngoại , bạn đã bao giờ làm thơ bằng tiếng Uganda chưa ? ). Mà lại chưa thấy " thưởng " nữa , hay TQ HT dành hết " phần thưởng " cho anh TL rồi ! Thời KT thị trường này thì " thưởng " còn gấp mấy lần " lương " ấy chứ ! Nói đùa , đừng giận nhé ! Sang năm mới chúc mọi người vui !
@HG :
Trả lờiXóa- Ở Châu Âu ,cây lá đỏ,hoặc vàng,hoặc đỏ rồi vàng vào cuối mùa thu,trước khi rụng hết (листопад-mùa lá rụng) vào mùa đông (nhằm giảm tối tiểu diện tích lá toả nhiệt để giữ ấm cho cây qua mùa đông giá lạnh). Ở nước Nga , lúc ấy là Mùa Thu Vàng,trên trời thường có sương buông mịt mù,từng đàn sếu theo đội hình chữ '<' bay về phương Nam tránh rét,vừa bay vừa kêu vang... Loại cây có mầu là đỏ nhiều lắm, điển hình là cây phong.
- Trong nguyên bản tiếng Nga : васильковый là mầu xanh da trời (xanh lam) và ko có chữ nào nhắc tới mầu hạt dẻ.
Ko biết vì sao TK chọn chữ ấy trong tựa đề TV, trong khi lời bài hát của ông cũng ko thấy từ nào nhắc lại hoặc liên quan đến đôi mắt mầu hạt dẻ cả.
Thực ra lời bài hát TV của TK ko hẳn là lời dịch sát nghĩa mà 'phỏng' theo ý của lời tiếng Nga, nên nghĩa có khác so với nguyên bản, nhưng vẫn giữ được 'hồn' và ..khá hay,rất ăn ý với phần nhạc.
'Án tại hồ sơ', nguyên văn từ TN thế nào thì chuyển sang từ TV có nghĩa tương ứng, thành ra ở bản dịch nghĩa ko thể có 'hồn' được-nó chỉ là 'bộ khung',qua giai đoạn 'mô tả' thì coi như đắp,vã thạch cao vào khung, đoạn 'dịch' là nhào nặn,gọt tỉa ra diện mạo ,'hô thần nhập tượng' , tuỳ cái tài,cái 'hồn Việt' cảm nhận của nhà thơ mà hình hài dung mạo của bài thơ dịch sẽ tròn hay méo thôi HG à. Chẳng 'đố' điếc gì ở đây cả.
Sau lần này,nếu HG còn thích 'chơi' nữa,tôi sẽ đề nghị một bài tiếng Tây Ban Nha.
'Nhà cái' Xin hiệu đính lần nữa :
Trả lờiXóa(Nhờ HT xoá hết mấy com đã xoá trước của Tualinh cho khỏi rác)
(Tiếp...)
Chọn BG là bản tiếng Nga.
Đây là lời của một bài hát,mục đích
cuộc 'chơi' : chuyển lời tiếng Nga thành một bài thơ TV càng sát ý,sát nghĩa gân với BG càng tốt hoặc 'phỏng theo ý' của nó sáng tác một bài mới. (lời TV của TK là kiểu này-nhưng ở thể đặt lời TV cho bài hát,ko phải thơ)
Bản gốc và BẢn dịch nghĩa :
Trình bầy BG và bản dịch nghĩa (bước 1 và bước 2) xen kẽ nhau từng câu để tiện theo dõi.
ВЗГЛЯД ТВОЙ ВАСИЛЬКОВЫЙ
Ánh mắt (của )em mầu xanh da trời
1. Lời 1:
Я иду багряным садом, [8]
Anh (đang) đi (trong) vưòn cây đỏ thắm(rực)
Опавший лист в тумане белом. {9}
(một) Chiếc lá (đã) rơi (rụng) (trong) màn sương trắng
Помнишь, здесь бродили рядом, [8]
(Em) có (còn)nhớ ,nơi đây (đôi ta đã) dạo quanh (lang thang) cạnh (cùng,bên)nhau
Когда вокруг весна кипела! [9]
Khi (ấy) mùa xuân sôi sục (bừng nở) xung quanh
Припев: (đĐiệp khúc)
Взгляд твой нежный, васильковый,[8]
Ánh mắt (cái nhìn ) (của) em âu yếm(dịu dàng),xanh da trời
Словно вишня спелая - уста, [9]
Miệng,(em) tựa như (dường như ,giống như )qủa anh đào chín
Говор тихий, родниковый, - [8]
Giọng nói (của em) êm dịu (nhẹ nhàng,khe khẽ) như nguồn,(mạch) nước
Не забыть мне тебя никогда. [9]
Anh ko (thể) quên em,ko bao giờ
2. Lời 2:
Не забыть мне эти ночи [8]
Anh ko (thể) quên những đêm ấy
И сладость губ твоих медовых, [9]
Và (với,cùng) vị ngọt mật ong đôi môi của em
И теперь так сердце хочет [8]
Và giờ đây trái tim (anh) sao khao khát (mong muốn)
Твои глаза увидеть снова. [7]
Một lần nữa (được) (nhìn) thấy đôi mắt (của) em
Припев (Điệp khúc/hát lại ĐK ở trên)
3.Lời 3
Дни идут, проходят годы. [8]
Ngày (đang ) trôi đi, năm cũng đang) đi qua
Душа зовет: вернись, родная! [9]
Tâm hồn (anh) (đang) gọi : hãy trở về ,em yêu
Буду ждать сквозь все невзгоды! [8]
(Anh) sẽ đợi mặc (xuyên qua) mọi tai ương (nghịch cảnh,sóng gió,gian truân)
Ты вновь придешь, я это знаю. [9]
Em sẽ lại đến,anh biết điều này
Припев (Điệp khúc/hát lại ĐK ở trên)
Mô tả lời bài hát :
Bài hát (giọng nam) diễn tả tâm trạng nhớ người yêu đang ở xa qua việc hồi tưởng cảm xúc về mắt,miệng, giọng nói của cô ấy những lúc họ bên nhau.
Anh ta muốn nói với ngườ con gái ở xa rằng : 'Anh ko bao giờ quên em' và chàng trai cũng luôn cầu mong cô gái trở về,anh sẽ đợi dù gian truân đến mấy và tin rắng người con gái ấy sẽ trở về.
Nghệ thuật ở đây là sử dụng những từ ngữ gợi cảm,trực quan để mô tả cô gái trong nỗi nhớ nhung.
Có 1 chỗ khó dịch vì ko 'cảm' hết được ý,là : 2 câu đầu tiên.
Dịch sang TV :
Xin mời HG và các bạn.
(Nếu cần gì , người chơi cứ trao đổi với 'nhà cái' nhé! :))
12:17 Ngày 31 tháng 12 năm 2011
@ A TL: Để mai em xem kỹ kẻo bây giờ mắt nhắm mắt mở lại xóa nhầm. :)
Trả lờiXóaHT : dù sao đi nữa thì anh vẫn hiểu rằng : ý của ca khúc này không dừng ở đời thực và cũng không ở hoài niệm ; nhạc sĩ ( hay thi sĩ ) dùng lời để nói chuyện sâu xa hơn .
Trả lờiXóaÔi ! Cuộc sống mến thương !
@ A HG: :))
Trả lờiXóa@ A TL: em không hiểu tại sao ngày trước NS TK lại dịch từ волошкові thành màu hạt dẻ. Mà điều này rõ ràng không phải do nhịp điệu hay gieo vần. Liệu có gì liên quan đến "cái thời xưa" ấy không nhỉ? :))